بررسی تطبیقی جایگاه حدیث در تفاسیر عصری (تفسیر المنار و الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه)

thesis
abstract

چکیده رساله: یکی از منابع تفسیر قرآن روایاتی است که از معصومان? و صحابه به دست ما رسیده است. در طول تاریخ تفسیر نیز برخی مفسران تنها با تکیه بر روایات به تفسیر پرداخته، به گونه ای که تفاسیر آنان به تفسیر روایی مشهور شده است. در مقابل، در قرن چهاردهم و اوایل قرن پانزدهم، بهره گیری از روایت در تفسیر قرآن رو به کاهش نهاده، به گونه ای که برخی از تفاسیر به تفریط در این باره متهم شده اند. از جمله علل کاهش بهره گیری از روایت در این گروه از تفاسیر را، می توان در گرایش های اصلاحی، اجتماعی و سیاسی، و نیز رویکرد علمی به قرآن، رشد و توسعه عقل گرایی و در برخی توجه فراوان به روش تفسیر قرآن به قرآن دانست. تفسیر المنار شیخ محمد عبده و رشیدرضا و تفسیر الفرقان صادقی تهرانی از جمله تفاسیری هستند که در سده چهاردهم و پانزدهم به خاطر دلایل پیش گفته، بهره گیری از روایات در آنها کاهش یافته است. با این وجود، روایات در این دو تفسیر دارای کارکردهای گوناگونی هستند که در این رساله به هشت کارکرد مهم آنها اشاره شده است، مانند: بهره گیری از روایت در تبیین سبب نزول آیه، شرح قصص قرآن، بیان مکی و مدنی آیات و سور، بیان معنای واژه ها و اصطلاحات قرآن، شرح جزئیات آیات الاحکام، تبیین مبهمات قرآن و ... . همچنین مفسران المنار و الفرقان به خاطر دیدگاه تقریباً منفی که نسبت به روایات دارند بسیاری از آنها را هم از نظر سند و هم از نظر متن مورد نقد و بررسی قرار داده اند. در این رساله به روش های فهم و نقد روایات، و معیارهای نقد سند و متنی و آسیب شناسی آنها در این تفاسیر نیز پرداخته شده است. بررسی ها در این تحقیق نشان می دهد که نقد متنی روایات در هر دو تفسیر نسبت به نقد سندی از اهمیت بالاتری برخوردار است. برخی از مهمترین معیارهای نقد متنی روایات در هر دو تفسیر عبارتند از: ضرورت موافقت روایت با قرآن، سنت قطعی، دلایل عقلی و مسلمات تاریخی.

similar resources

نقد و بررسی ارزیابی های سندی و رجالی در تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه المطهره

در تفاسیری که از روایات تفسیری استفاده می­کنند، جست و جو از احوال سند در دو زمینه رجال و درایه جای بحث می‏یابند. برخی از مفسران، چون آقای صادقی در تفسیر الفرقان، ضمن استفاده و اهتمام بسیار بر نقل اسناد روایات، به گونه­ایی متفاوت با اسناد برخورد نموده و با وجود دقت در ذکر اسناد، به علم رجال، هیچ وقعی ننهاده و در هنگام استعمال مصطلحات حدیثی نیز معانی و مفاهیم دیگری از آنها را مد نظر داشته است. مش...

full text

نقد و بررسی ارزیابی‌های سندی و رجالی در تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة المطهرة

در تفاسیری که از روایات تفسیری استفاده می­کنند، جست و جو از احوال سند در دو زمینه رجال و درایه جای بحث می‏یابند. برخی از مفسران، چون آقای صادقی در تفسیر الفرقان، ضمن استفاده و اهتمام بسیار بر نقل اسناد روایات، به گونه­ایی متفاوت با اسناد برخورد نموده و با وجود دقت در ذکر اسناد، به علم رجال، هیچ وقعی ننهاده و در هنگام استعمال مصطلحات حدیثی نیز معانی و مفاهیم دیگری از آنها را مد نظر داشته است. مش...

full text

بررسی رعایت قواعد تفسیری در تفسیر « الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه » ( آیت الله دکتر محمد صادقی تهرانی )

دست یابی به مُفاد استعمالی آیه ها و کشف مراد الهی آن ها ، نیازمند رعایت کردن قواعد و ضوابطی است که بر هر مفسر لازم است قبل از پرداختن به تفسیر، آن ها را در نظر بگیرد و بر اساس آن ها به تفسیر بپردازد تا کمترین خطا و انحراف را در تفسیر داشته باشد . تفسیر الفرقان آیت الله صادقی تهرانی از آن دسته تفاسیر می باشد که مفسر در تفسیر آیات قرآن به قواعد تفسیری توجه داشته است . اما در پاره ای از مواقع به یک...

نقد و بررسی ارزیابی های سندی و رجالی در تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة المطهرة

در تفاسیری که از روایات تفسیری استفاده می­کنند، جست و جو از احوال سند در دو زمینه رجال و درایه جای بحث می‏یابند. برخی از مفسران، چون آقای صادقی در تفسیر الفرقان، ضمن استفاده و اهتمام بسیار بر نقل اسناد روایات، به گونه­ایی متفاوت با اسناد برخورد نموده و با وجود دقت در ذکر اسناد، به علم رجال، هیچ وقعی ننهاده و در هنگام استعمال مصطلحات حدیثی نیز معانی و مفاهیم دیگری از آنها را مد نظر داشته است. مش...

full text

بررسی تطبیقی تفاسیر المنار و الفرقان در حوزه جایگاه احادیث در تبیین مبهمات قرآن

یکی از انواع علوم قرآنی، تعیین مبهمات آن است. منظور از مبهمات قرآن‏، افراد، مکانها، زمانها، اقوام و اشیایی است که در آیات قرآن به شکل مبهم از آنها سخن به میان آمده است و مصداق آنها به روشنی معیّن نیست. همچنین برخی جزئیات قصص قرآن و امور غیبی مانند حقیقت فرشتگان، ابلیس، جن و بهشت نیز از جمله مبهمات محسوب می‌شود. برخی مفسران برای تبیین آنها، به آنچه از متن قرآن ...

full text

تحلیل تطبیقی جایگاه و کارکرد روایات سبب نزول در تفاسیر المنار و الفرقان

در تفسیر برخی آیات، معنای آیه از ساخت زبانی و بافتی آن استخراج نمی‌شود، بلکه از معارف برون از متن دینی طلب می‌شود؛ لذا روایات و اخبار سبب نزول، از منابع خارجی مهم و جهت‌دهندهٔ کار مفسر در تعیین مراد خداوند است. در تفاسیر امروزی، از جمله المنار و الفرقان، نقش روایات سبب نزول کمتر شده است. این پژوهش با روش توصیفی‌‌تحلیلی، جایگاه و کارکرد روایات سبب نزول را در این دو تفسیر، به شکل...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023